طوبـــــــــــــــــــــــــــی

بهشتی بــــــــــه وسعت انسان*(نیمه نگاهی به مباحث انسانشناسی در قالب یادداشتهای کوتاه)*

طوبـــــــــــــــــــــــــــی

بهشتی بــــــــــه وسعت انسان*(نیمه نگاهی به مباحث انسانشناسی در قالب یادداشتهای کوتاه)*

امارت یا اسارت؟

امارت یا اسارت؟

انسان حقیقتی است ورای ماده که از ان به روح, نفس, روان, جان و... تعبیر می شود.

هر کدام از این الفاظ به یک اعتبار به انسان اطلاق می شود؛ بنابرین تعبیراتی مثل روح من یا نفس من صحیح نیست زیرا من, خود روح و خود نفس هستم. اری تعبیر جسم من, درست است؛ چون جسم مرکب روح و به تعبیر بعضی فلاسفه, مرتبه نازله ای از روح است.

این روح یا حقیقت انسان همان چیزی است که با لفظ "من"(انا در عربی) به ان اشاره می کنیم.

دل تعبیر اشناتری است از حقیقت انسان است. دل؛ کانون عواطف و احساسات, گوهر یکدانه انسان, جام جهان نما برای سیر در افاق.

سالها دل طلب جام جم از ما می کرد       انچه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد

گوهری کز صدف کون و مکان بیرون است       طلب از گمشدگان لب دریا می کرد

...

این حقیقت امری شگفت انگیز و جالب توجه است؛ گاهی بر مسند امارت می نشیند و گاهی در ذلت اسارت به سر می برد.

دل اگر امیر قوای خویش گردید حقیقت تو را به جایگاه راستی می رساند.(فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر)

اگر امارت را به دل سپردی: وقتی وقتی قوهء غضبیه دستور می دهد که حمله کن, پرخاش کن, تند خوئی کن, دل می گوید: نه اینجا جای تندی و پرخاش نیست.

وقتی که قوه شهویه امر می کند: ببین, تماشا کن, برو... دل جلوی او را می گیرد و می گوید اینجا جای التذاذ نیست.

و زمانی که قوه عقلیه دچار شک و تردید میگردد, دل است که می گوید قوی و محکم باش تا شک در تو رسوخ نکند. و این یعنی اینکه دل امیر وجود توست.

اما اگر دل اسیر شد؛ قوه غضبیه میگوید تندی کن و تو به دیگران پرخاش می کنی. شهوت می گوید لذیذ است, تماشا کن و تو در اسارت هوی و هوس حرکت می کنی. و عقل تو  دائما در شک و تردید وجود نازنینت را سست و بی بنیاد می کند.

پس دل میتواند امیر باشد یا اسیر!

این مهم ترین دوراهی است که تو در ان حق انتخاب داری!

تصمیـــــــــــــــــــــــــــــــــــم بــــــــــــــــــــــــــــــــــــا توســــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــت!؟

مستاجران دنیا

مستاجران دنیا(1)

اجاره نشینی ماجرای اشنایی است. بخش قابل توجهی از مردم اجاره نشین هستند. اجاره نشینی از برکات الهی است؛ چون مستاجر می داند؛ ماندنی نیست, حق ضرر زدن ندارد و اگر ضرری بزند در اخرمدت باید ضرر را جبران کند. وسایل زندگی را طوری می خرد که در جابجائی صدمه ای نبینند و اگر صدمه دیدند ارزش چندانی نداشته باشند تا غصه انها را بخورد. به همه همسایه ها خوبی می کند چون میداند بزودی از اینجا می رود ولذا خاطره ای خوش در یادها می نگارد. او امانت دار است وبرای حفظ خانه مردم که امانتی در دست اوست بسیار می کوشد. ارزانی یا گرانی زمین یا ساختمان برای مستاجر فرقی ندارد چون او مالک نیست.

مستاجر خانه را به مدت یکسال اجاره نموده, قرارداد تنظیم کرده و شهودی برای ان قرار داده است و لذا موجر حق ندارد او را بیرون کند یا اجاره بهای بیشتری بگیرد یا خانه را به دیگری واگذار نماید و ...

بکذریم, میخواهم خانه ای را معرفی کنم که همه ناچارند انرا اجاره کنند, اما این اجاره نه  قراردادی دارد و نه شهودی, هر وقت بخواهند تو را از این خانه بیرون می کنند و حق اعتراض هم نداری. فقط تو را بیرون می کنند اما اهل خانه را نگه می دارند و حتی اجازه نداری وسائل خانه را بیرون ببری!

بدتر از این, وقتی تو را از این خانه بیرون کردند مدعی تو هم هستند که؛ در این خانه چه کردی؟ چه خوردی؟ از کجا اوردی؟ و...

خانه عجیبی است؛ خانه ای که رنگ و لعاب جذابش, فریبنده و گمراه کننده است.(2)خانه ای که شمال و جنوش به هوای نفس و فریب منتهی میشود و در همسایگی شیطان قرار دارد. خانه ای که تنهائیت, دلتنگیت, سادگیت و... را از تو گرفت. خانه ای که معصومیتت را به یغما برد. خانه ای  که جایگاه حقیقی و ابدی ات را از یاد تو برد. خانه ای که هچون ماری سمی(3) در اوج تماشای خط و خال زیبایش, تو را نیش زد و زهر الودت ساخت. خانه ای که هر چه بیشتر به طرف جاذبه هایش رفتی, بیشتر غرق گشتی, همچون اب دریا که که هرچه بیشتر از ان خوردی تشنه تر شدی و در اخر از تشنه لبی جان سپردی! خانه ای که هرچه سن و سالت بالاتر رفت خود را در ان محبوس تر یافتی, چون کرم ابرشمی(4) که هر چه بیشتر می تند حلقه اش تنگتر و تنگتر می شود.

آری خانه غریبی است!

...و ما مستاجران این خانه ایم. اگر فراموش نکنی که مستاجری, چه باک از دیر یا زود رفتن وترک کردن: چون آماده ای!

خوشا کسانی که در این خانه نه مستاجرند و نه مالک بلکه اسیر و زندانی اند(5)؛ و در انتظار حکم ازادی خویش, لحظات شیرینی را سپری می کنند. 

پی نوشتها در ادامه مطلب

ادامه مطلب ...